Nowe obowiązki przedsiębiorców

Nowe obowiązki przedsiębiorców
Korzystając z gościnności tego bloga chciałbym cyklicznie, przekazywać istotne informacje z dziedziny prawa, które mogą mieć znaczenie w prowadzeniu codziennej działalności handlowej i usługowej. W poniższym artykule skupię się na zmianach w przepisach, dotyczących obowiązków osób prowadzących działalność gospodarczą, w tym e-sklepy, w 2017 r.

Ustawa ADR
Od 10 stycznia 2017 r. zaczęła obowiązywać Ustawa z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz.U. z 9 listopada 2016 r, poz. 1823), dalej tzw. Ustawa ADR, ang. alternative dispute resolution.

Ustawa ma zastosowanie do transakcji z udziałem konsumentów, a jej celem jest zachęcenie, w przypadku sporu pomiędzy stronami, do działań pozwalających na uniknięcie długotrwałej (i kosztownej) drogi sądowej. Warunkiem skorzystania z tej formy rozwiązywania sporów jest zgoda przedsiębiorcy.

Jeśli przedsiębiorca nie uwzględni reklamacji konsumenta, powinien zgodnie z art. 32 ust. Ustawy ADR, przekazać konsumentowi na papierze (innym trwałym nośniku) oświadczenie, w którym wyrazi zgodę (lub jej odmówi) na uczestniczenie w postępowaniu pozasądowym. Jeśli przedsiębiorca nie złoży żadnego oświadczenia, powstaje domniemane, że wyraził zgodę na udział w takim postępowaniu.

Obowiązki przedsiębiorcy

Zgodnie z art. 31 ust. 1 Ustawy ADR przedsiębiorca, który zobowiązał się lub jest zobowiązany w oparciu o odrębne przepisy doi do korzystania z pozasądowego rozwiązywania sporów, powinien, na swojej stronie www. oraz we wzorach umów zawieranych z konsumentami (o ile je stosuje), podać nazwę i adres podmiotu uprawnionego do przeprowadzenia postępowania pozasądowego, który jest właściwy dla tego przedsiębiorcy. Lista takich podmiotów znajdzie się na stronie www.uokik.gov.pl

Stosownie do art. 34 ust. 2 pkt. 1 Ustawy ADR, na stronie www lub w regulaminie e-sklepu powinien być zamieszczony opis stosowanej przez przedsiębiorcę procedury reklamacyjnej i zalecenie do jej wykorzystania. Należy też wskazać sposób kontaktu z przedsiębiorcą (np. adres poczty elektronicznej). W przypadku gdy konsument nie podjął wcześniej próby kontaktu z przedsiębiorcą, np. poprzez złożenie reklamacji, podmiot uprawniony do rozpatrywania sporów może odmówić wszczęcia postępowania.

Powyższe wynika także z ustawy z dnia 30 maja 20114 r. o prawach konsumenta, której art. 12 ust.1 pkt. 21, przewiduje w przypadku e-sklepów obowiązek poinformowania konsumenta o możliwości skorzystania z pozasądowych sposobów rozpatrywania reklamacji.

Rozporządzenie ODR
Z przepisami Ustawy ADR wiąże się obowiązujące już od dnia 9 stycznia 2016 r. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 524/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE, tzw. Rozporządzenie ODR (ang. online dispute resolotion;).

Rozporządzenie stosuje się wprost i nie wymaga dodatkowych czynności związanych z jego wprowadzeniem w Polsce.

Rozporządzenie ODR daje każdemu konsumentowi prawo do skorzystania z platformy internetowego systemu rozstrzygania sporów (platforma ODR). Ma umożliwić rozstrzyganie sporów wynikających z internetowych umów sprzedaży lub umów o świadczenie usług zawieranych między konsumentami mieszkającymi w Unii a przedsiębiorcami mającymi siedzibę w Unii. Obejmuje zarówno transgraniczne jak i krajowe transakcje internetowe. Zgłaszanie i rozstrzyganie sporów może się dokonywać za pośrednictwem platformy ODR. Wykorzystanie tej procedury jest jednakże uzależnione od woli stron.

Co ważne, z platformy ODR może skorzystać także przedsiębiorca w przypadku sporu z konsumentem.

Obowiązki przedsiębiorcy

Rozporządzenie nakłada na przedsiębiorcę obowiązki informacyjne. Przedsiębiorca, zgodnie z art. 14 w ust. 1 Rozporządzenia ODR, na stronie internetowej (www.) lub w określonych w rozporządzeniu przypadkach w umowie (regulaminie) powinien:

  1. poinformować konsumenta, iż zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 524/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE (rozporządzenie w sprawie ODR w sporach konsumenckich) może on skorzystać z platformy internetowego systemu rozstrzygania sporów (platforma ODR),
  2. wskazać adres łącza do platformy ODR: europa.eu/consumers/odr,
  3. podać swój adres poczty elektronicznej.

Obowiązek podania tych danych jest niezależny od tego czy konsument zamierza skorzystać ze sposobu rozstrzygnięcia sporu z wykorzystaniem platformy ODR lub pozasądowego rozwiązywaniu sporów konsumenckich.

Tekst Rozporządzenia ODR w j. polskim jest dostępny pod adresem: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2013:165:0001:0012:PL:PDF

Istniejące obowiązki informacyjne

Niezależnie od powyższego, nadal mają zastosowanie obowiązki informacyjne przewidziane w ustawie z dnia 30 maja 2014 r. (Dz. Z 2014 r. poz. 827, z późn. zm.) o prawach konsumenta. Zgodnie z art. 8 pkt. 4 i art. 12 ust.1 pkt. 8 cyt. powyżej ustawy już w chwili zawierania umowy konsument powinien otrzymać informację o stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze reklamacji.
Przekazanie takiej informacji konsumentowi ma istotne znaczenie, gdyż aby mógł on skorzystać z procedury ADR, powinien najpierw zrealizować swoje uprawnienia w ramach reklamacji.

Konsekwencje braku informacji
Ochrona praw konsumentów opiera się przede wszystkim na dwóch podstawowych zasadach: zapewnienia konsumentowi prawa wyboru podjęcia określonej decyzji oraz prawa do uzyskania rzetelnej i pełnej informacji.

Ciężar dowodu, że konsument np. klient e-sklepu, został należycie poinformowany o procedurze reklamacyjnej spoczywa na przedsiębiorcy.
Naruszenie obowiązku udzielania konsumentowi rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, może zostać uznane za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o jakich mowa w art. 24 ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 184 z późn. zm.).

Ustawa ADR wprowadziła do ustawy o prawach konsumenta nowy artykuł – 7a, który stanowi, iż odpowiedź na reklamację powinna nastąpić w terminie nie dłuższym niż 30 dni.

Ustawa ADR dokonała też zmiany art. 5, ust. 3, pkt 3. ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym ( Dz. U. z 2016 r. poz. 3 i 1823). Nieuczciwą praktyką rynkową może być wprowadzające w błąd działanie, które w szczególności może dotyczyć obowiązków przedsiębiorcy związanych z produktem, w tym procedury reklamacyjnej. Chodzi przede wszystkim o brak informacji w tym zakresie lub podanie informacji, które są nierzetelne lub wprowadzają konsumenta w błąd.

Tadeusz Makowski, radca prawny

O autorze:
Tadeusz Makowski, radca prawny od 1994r. Przez kilkanaście lat pracował w oddziale jednej z największych światowych firm informatycznych gdzie uczestniczył we wdrożeniach rozwiązań informatycznych dla kluczowych klientów z sektora finansowego, paliwowego oraz publicznego.

Obecnie, koncentruje się przede wszystkim na zagadnieniach dotyczących prawa autorskiego, ochrony danych osobowych oraz prawach konsumenta.